Tìm chân lý

Tất cả chúng ta muốn sống để làm gì? Lẽ sống của chúng ta là gì? Tại sao các nhà Khoa học đặt ra rất nhiều giả thuyết về nguồn gốc của con người? Đó là tìm chân lý. Nhưng chân lý là gì? Chân là chân thật, lý là lẽ, là lẽ thật. Lẽ thật đó ở hai lãnh vực: lẽ thật ở ngoài thiên nhiên, vũ trụ và lẽ thật nơi chính con người chúng ta.

Tìm lẽ thật ở ngoài thiên nhiên, vũ trụ là những hình thức hiện giờ các nhà khoa học đang thực hiện. Còn tìm lẽ thật nơi con người thì chúng ta nói đi tìm chân lý.

Tại sao nói chúng ta cần đi tìm chân lý?

 Tu tức là đi tìm chân lý. Con người sinh ra lớn lên rồi già, bệnh, chết. Lớp đó qua rồi, lớp kế cũng vậy! Như thế cứ tiếp tục mãi mãi thì sẽ không có ai thoát khỏi sinh, lão, bệnh, tử. Nó là cái gì mà lôi cuốn người ta cứ tiếp tục như vậy không cưỡng lại được? Đó là một lý do khiến chúng ta muốn tìm hiểu. Kế nữa, nếu con người sinh ra rồi già, bệnh chết, vậy có ai hay có phương tiện nào dứt khoát không còn bị lôi vào vòng sinh lão, bệnh, tử đó nữa không? Đó là hai lý do khiến chúng ta cần tìm cho ra chân lý của kiếp người.

Như hiện giờ, chúng ta ai cũng đinh ninh rằng theo luật thiên nhiên con người sinh ra rồi lớn lên, có gia đình con cái, lo cho con cái khôn lớn rồi già chết. Trước ông bà cha mẹ như vậy, sau con cái cháu chắt cũng đều như vậy. Cứ theo cái đà đó tiếp tục chấp nhận luật thiên nhiên ấy. Nhưng chúng ta nên thắc mắc vì lý do nào mà con người phải sinh ra, rồi già bệnh chết? chết rồi ra sao nữa? Trước khi sinh ra mình là cái gì? sau khi chết mình là cái gì? có ai biết không? Rồi động cơ nào bắt mình sinh ra? Làm sao để dứt điểm không còn sinh lão, bệnh, tử nữa?

Bản thân con người và muôn loài vạn vật do Đấng tạo hóa sinh ra. Tại sao Đấng tạo hóa lại sinh ra con người rồi bắt sinh, lão, bệnh, tử? Chúng ta cũng khó có câu trả lời chính xác. Nhưng vấn đề đặt ra là làm sao để thoát khỏi vòng luân hồi sinh ra rồi chết đi, nghiệp lành nghiệp dữ chất chồng như sông bể đến hồi nào kết? Vậy con đường nào giúp chúng ta thoát khỏi vòng sinh tử? Rõ ràng, khi nào chúng ta dứt hết được nghiệp thân thì chúng ta sẽ thoát vòng sinh tử, thoát khỏi khổ đau.

Chúng ta đã thấy rõ sinh tử nhân nơi nghiệp mà có. Những tham, sân, si, mạn, nghi, ác kiến, thuộc về ý nghiệp.

Từ ý nghiệp phát ra khẩu nghiệp rồi thân nghiệp, tạo thành một dòng nghiệp, có sức mạnh dẫn chúng sinh đi trong luân hồi sinh tử. Vậy tuy nói ba nghiệp thân- khẩu- ý, nhưng tham, sân, si, mạn, nghi, ác kiến, sáu điều căn bản phiền não là trọng tâm đưa mình đi trong luân hồi sinh tử. Trọng tâm đó thuộc về ý nghiệp. Như vậy, ý nghiệp là chủ động tạo nên sức mạnh dẫn chúng ta đi trong lục đạo luân hồi, tiếp tục đời này đời nọ liên miên không dứt.

Chúng sinh luân hồi trong sáu đường, ví dụ trường hợp được sinh làm người. Con người sinh ra sáu bảy chục năm rồi chết. Tiếp tục sinh ra sáu bảy chục năm rồi chết... cứ như vậy chừng một trăm lần, nếu chúng ta có thể nhớ lại được thì thấy khổ quá. Tại sao cứ sinh ra rồi đau đớn, già, chết? rồi lại sinh ra, đau, già, chết? Cứ làm hoài chuyện đó khổ sở không biết bao nhiêu. Cho nên Cái khổ ví như bị uống nước đồng sôi, bị nuốt hoàn sắt nóng ở địa ngục chưa phải là khổ, làm trâu ngựa kéo cày kéo xe chưa phải là khổ, chỉ có kẻ si mê không biết lối đi mới là khổ. Vì si mê nên bị nghiệp dẫn cứ tiếp tục sinh tử không dừng, đó là khổ hơn hết.

Như vậy muốn giải thoát sinh tử phải dứt nghiệp. Muốn dứt nghiệp phải dừng ý. Nếu ý còn khởi tham, sân, si... ác kiến thì không bao giờ dứt nghiệp, dứt sinh tử. Vậy trọng tâm là ý nghiệp,. Chúng ta mỗi ngày ngồi thiền để làm gì? Về thân thì sức khỏe, về Hồn để tìm chân lý. Chân lý không trên non cao, không ở ngoài biển cả, không ở trên trời xanh mà ở ngay nơi mình.

Muốn thấy được chân lý, chúng ta phải biết cái gì là động cơ làm mình mê tối. Dừng được động cơ đó thì chân lý hiện tiền, chớ không có gì lạ. Hiện giờ chúng ta khởi vọng tưởng là vọng tưởng về cái gì? Nhớ chuyện gần xa, chuyện hơn thua, phải quấy... Những thứ hào nhoáng, tạm bợ, sinh diệt liên tục không dừng, chợt có chợt không, không phải thật.

 Như vậy, thân và tâm lâu nay chúng ta cho là mình, đều không phải chân lý của con người. Vậy mà chúng ta chấp nó làm mình, không bao giờ thấy được chân lý, nên cứ tiếp tục sinh diệt trầm luân, đời này đời nọ lên xuống không lường được. Tâm sinh diệt tham, sân, si, mạn, nghi, ác kiến là nhân tạo nghiệp ác. Thân sinh diệt vô thường mà cứ muốn được bền lâu, sung mãn nên tìm những thứ bồi bổ, thỏa mãn nó, tạo thành tội ác. Bám vào thân hư dối tưởng lầm là thật rồi dính mắc với sáu trần, tham sắc đẹp, vị ngon, mùi thơm... Lại bám vào tâm sinh diệt tạm bợ tưởng là thật rồi tạo bao nhiêu tội lỗi. Bây giờ thấy rõ ràng hai thứ đó không thật, giả biết giả, là thấy được một phần chân lý, là người biết đúng. Rồi chừng nào thật biết thật, đó là thấy được chân lý.

Tất cả chúng ta vì vô minh che phủ nên thấy thân tạm bợ, sinh diệt này thật, tâm vọng tưởng điên đảo phải quấy lăng xăng, chạy mãi khó dừng cho là tâm thật. Cái không thật mà tưởng thật, đó là si mê, vô minh. Vô minh chính là đầu mối của luân hồi: Vô minh duyên hành, do vô minh nhận thân tâm giả dối làm mình nên có hành; hành duyên thức v.v..., rồi nó dẫn đi một vòng luân hồi sinh tử không cùng, không dứt.

Nếu thấy không thật mà ôm giữ là vô minh. Bây giờ thấy không thật, buông xả không theo là trí tuệ. Là thấy đúng như thật về thân và tâm, nhận định rõ ràng hai thứ đó hư dối không thật, tạo nghiệp sanh tử, nên không ôm ấp, bám víu, không cố giữ, đó là chúng ta đã tiến một bước. Cho nên nói cửa thiền là cửa không. Thiền là để trở về cái không, mà trong cái không lại có rất nhiều thứ mà trí tuệ muốn có.

Hiện giờ chúng ta thấy nơi mình có hai cái: một cái là thân thì sinh diệt tạo nghiệp và một cái không sinh diệt, không tạo nghiệp là Hồn (Linh hồn). Nếu Thân biết Tu không tạo nghiệp thì Hồn sẽ được giải thoát và tiến hóa.

Khi chúng ta thương ai, nhớ đến người đó mình hơi vui vui, còn nhớ tới người mình ghét thì buồn. Như vậy sẽ có khổ vui khi có niệm yêu ghét. Ở đời luôn luôn có khổ là có vui, ngược lại có vui liền có khổ. Thí dụ có bà con thương mến ở xa về, chúng ta mừng vui được hai ba ngày rồi họ đi. Lúc họ đi chúng ta thấy buồn. Như vậy có vui là có buồn, cuộc đời vốn như vậy, luôn luôn thay đổi không dừng trong dòng vui khổ lẫn lộn không hề an ổn. Còn khi chúng ta nhận thức rõ những chuyện như thế là đương nhiên, thì tâm mình thản nhiên tự tại.

Lúc đó không vui không buồn mà gương mặt lại tươi. Bởi vì sống với cái thật thì đâu còn đối đãi, đã không đối đãi thì đâu còn đau khổ. Đây là chỗ tột cùng mà chúng ta phải đến.

Quan trọng chúng ta phải biết Tu thân để thân không còn tạo nghiệp thì thân sẽ được Minh triết. Hồn qua thân sẽ được giác ngộ. Khi Thân – Tâm đạt Minh triết và Giác ngộ, thì đó là chân lý mà chúng ta phải tìm đến.